LUISTERVERHALEN BRENGEN GESCHIEDENIS VAN DE WIJERS TOT LEVEN

Op Erfgoeddag, 27 april 2025, worden in Zonhoven 7 nieuwe luisterverhalen van de Wijers voorgesteld aan het grote publiek. Elk fragment is gekoppeld aan een specifieke locatie en brengt de landschapsgeschiedenis van deze plekken in De Wijers op een bijzondere manier tot leven “Dit project is een sterk staaltje vakmanschap”, aldus Igor Philtjens, gedeputeerde van Erfgoed. “Dankzij de verfrissende verhalen word je als het ware in de tijd gekatapulteerd en kan je de geschiedenis ten volle beleven.”

De rode draad doorheen deze verhalen is … water. En dat hoeft niet te verbazen, want De Wijers is een unieke waterrijke streek in Vlaanderen en draagt niet voor niets de naam ‘land van 1001 vijvers’. Het oude cultuurlandschap, dat zich centraal in de provincie Limburg uitstrekt over het grondgebied van zeven gemeenten (Zonhoven, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Genk, Hasselt, Diepenbeek en Lummen), is eeuwenlang geboetseerd door landbouw, de ontginning van grondstoffen en ambachtelijke viskweek.

In het project “Erfgoed in de Wijers” werd de invloed van de abdijen en kastelen op het landschap onderzocht door onderzoeksbureau Devroe. De uitgebreide archiefstudie leidde tot een schat van informatie, gaande van de middeleeuwen tot de 20ste eeuw, van registers, rechtsspraak tot kaarten. Uit het onderzoek bleek voornamelijk dat een nog diepgaandere studie nodig is om het ontstaan van het landschap in De Wijers verder te ontrafelen.

De vele kaarten en verhalen die uit het onderzoek naar boven zijn gekomen, werden alvast omgevormd tot 7 luisterverhalen, die elk een stukje geschiedenis van De Wijers ontsluiten. De historische fragmenten werden door schrijfster Nele Coninx en podcastbureau De Praeters omgezet naar boeiende luisterverhalen, die de luisteraar meeneemt op een kleine tijdreis. De verhalen zijn locatiegebonden: ze vertellen een fragment uit de geschiedenis van een natuurgebied, een vijver of beek..

Water als rode draad

Zo voert één van de verhalen je mee naar Herkenrode anno 1648, wanneer de nieuwe huurder van de molen, Godefridus Smakers, bij de notaris te horen krijgt hoe hij het water van de Demer mag (en niet mag) gebruiken. Een ander verhaal speelt zich af in een dorpscafé, waar lokale bewoners van Houthalen zich zorgen maken over mogelijke overstromingen, nu de abdij van Floreffe de dijken van de vijvers in Hengelhoef heeft verhoogd.

De verhalen tonen aan hoe water, tot op de dag van vandaag, een belangrijke invloed heeft op de omwonenden. In een gebied als De Wijers is water uiteraard ook de rode draad doorheen de luisterfragmenten. Wandelaars en bezoekers worden uitgenodigd om even stil te staan en te luisteren naar de natuur en de vele verhalen die ze al eeuwenlang voor ons bewaart.

Beluisteren via de erfgoedapp

Op Erfgoeddag worden de luisterverhalen voor het eerst voorgesteld aan het publiek. Normaal gezien kunnen wandelaars en toeristen de verhalen beluisteren door de QR-codes te scannen op de infoborden aan de locaties waar de verhalen zich afspelen (Hengelhoef – Houthalen-Helchteren, Natuurgebied Thiewinkel – Lummen, Platwijers (Witvenweg) – Zonhoven, Abdij van Herkenrode – Hasselt, De Maten (kijkhut Augustijnenvijver) – Diepenbeek, Bokrijk (zicht op De Wijers) – Genk, De Kluis – Heusden-Zolder). Via de erfgoedapp, maar ook andere kanalen, zoals Spotify, de website van De Wijers, kunnen de verhalen beluisterd worden. In elk verhaal zit trouwens ook een geheime tip naar een codewoord. Wie dat kan vinden en ingeven op www.dewijers.be/erfgoed krijgt een bon voor een zakje gratis Wijerskoekjes!

Ter gelegenheid van Erfgoeddag wordt In Zonhoven een tijdelijke wandeling uitgezet langs de Platwijers, waarop alle luisterverhalen beluisterd kunnen worden. “Erfgoed in De Wijers” is een toonaangevend voorbeeld hoe je op een interactieve en laagdrempelige manier de rijke geschiedenis van onze landschappen kunt ontdekken en beleven”, aldus Igor Philtjens. “Dankzij digital storytelling kunnen wandelaars zich onderdompelen in het fascinerende verleden van onze streek en kunnen we onze erfgoedverhalen nog beter ontsluiten naar een breed publiek.”

Het project “Erfgoed in de Wijers” is gerealiseerd met een subsidie van de Provincie Limburg en bijdragen van de gemeenten Zonhoven, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Genk, Hasselt, Diepenbeek, Lummen en Herk-de-Stad. Ook erfgoedcel ECRU en het Regionaal Landschap Lage Kempen hebben een financiële bijdrage gedaan.

Extra informatie: Niels Stoffels, coördinator project Erfgoed in De Wijers, niels.stoffels@rllk.be 011 78 52 59. An Bloemen, communicatie De Wijers. An.bloemen@rllk.be, 0473 44 07 80 – 011 78 52 59

Foto © Mine Dalemans